مقرر گردیده بود تا مقاله ای در باره ی تاثیرات ماه محرم و واقعه پر سوز و گداز و جانسوز عاشورای دهه 61 هجری در زمان حال و اثراتی که این واقعه مهم تاریخی در روند زندگانی روزمره ما گذاشته است تقریر نمایم.
با خود فکر می کردم که آیا این تاثیرات بعد از 1400 سال در زندگانی و جامعه ما منشا اثر شده یا نه ؟ که به زودی دریافتم تاثیر خون شهیدان کربلا و قهرمانان واقعی دشت نینوا از همان ساعتی که رئوس مبارک ایشان وارد شهر کوفه گردید اثر گذار بود. گرچه گروهی نابخرد به ظاهر شادی و پایکوبی می کردند ولی خبر نداشتند که این خوشی آرامش قبل از طوفان است. طوفانی که بعد از چندی طومار ظالمان و مستکبران را در هم پیچید، وآنها نیز مانند سایر ستمگران تاریخ در قعر زباله دانی تاریخ فروخواهند افتاد.

آیا تاثیرات گفتار و خطابه های حضرت زینب (س) در بارگاه شام یزید او را رسوا نکرد؟ آیا به گفته تاریخ نویسان زنان و اهالی حرم یزید بن معاویه تحت تاثیر کلام پر شور حضرت زینب کبری (س) قرار نگرفتند؟
همه به خوبی می دانیم که پایه های ظلم یزید بن معاویه از همین زمان به لرزش در آمد و سپس فرو ریخت. این اثر گذاری در اوایل تاریخ اسلام و مخصوصاً تاریخ شیعه همیشه با تابش پرتو خونهای مظلومین کربلا پشتیبان و حمایت کننده رهروان حضرت حسین بن علی (ع) بوده است.
همه به خوبی می دانیم که در طول تاریخ جنگهای بزرگی اتقاق افتاده است. انسانهای بی شماری کشته شده و خانه های بسیاری ویران گشته اند. چه بسا در این جنگها نیز انسانهای کوچک و بزرگ و زنان و مردان بی گناه طعمه آتش پر لهیب جنگ ها گشته اند. مثال های قابل فهم در زمان معاصر جنگ های اول و دوم جهانی بوده است که طی ان بیش از 30 میلیون نفر از مردم کشورهای مختلف و با زبان های مختلف به کام مرگ فرو رفته اند ولی آیا شنیده اید که در هیچ جایی از جهان برای این انسانها مراسم و یاد بود هایی همچون یادبود شهدای کربلا به پا دارند؟ حرف در این مورد بسیار است ولی بهتر آن است که به اثرات این واقعه مهم در زمان حال کشور عزیزمان ایران که داعیه پیروی و رهروی از این شهیدان را در سرلوحه عقاید خود دارند، و درسی که ما باید از این واقعه بگیریم پرداخته و اثرات آن را بازگو کنیم.
سالهای نه چندان دور در کشور ایران انقلابی رخ داد همه می دانیم که انقلابهای جهان برای خود تئوری های تعریف شده ای دارند که رهبری، بسیج مردم، ایدئولو‍‍ژی و عقاید انقلابی .... از اهم آن می باشند.
غرض از بیان این نکته این است که رهبری این انقلاب با اتکا به ایدئولوژی و تفکر عاشورایی و استقامت از شهدای عاشورائی مردم این کشور را به صورت امت واحده در آورده و کاخ ستمشاهی را که از حمایت همه جانبه استکبار جهانی بر خوردار بود، به قعر سیاهی ها بفرستد. البته سخن گفتن از پیروزی این انقلاب شکوهمند در چند سطر ظلم به تاریخ است ولی مقصود ما این است که انقلابهای بسیاری در جهان اتفاق افتاده که یا به علت دارا نبودن ایدئولوژی مناسب و وصل نبودن به یک چشمه زلال الهی و نداشتن تفکری همچون تفکر شیعی یا به کودتا تبدیل گشته اند یا ناکام شده اند.
به برهه ی دیگر از زمان بر می گردیم بعد از پیروزی انقلاب دشمنان قسم خورده به جان کشور اسلامی ایران می افتند تا او را از پای درآورند ولی در فکر و ذهن خود به این تفکر نرسیده اند که با شروع جنگ علیه کشوری که متصل به تفکر شیعی و تفکر عاشورائی می باشد نمی توانند مقابله بکنند. تمام دنیا در یک طرف با کلیه ی امکانات و تجهیزات و عده و عده بسیج می شوند و در طرفی دیگر کشوری با ایدئولوگ های خود با امام حسین (ع) شجاع و قهرمانش با ابوالفضل(ع) جوانمردش با علی اکبر (ع) نوجوان خود با جوانانی همچون جوانان بنی هاشم و زینب (س) ام المصائبش مادر و الگوی صبر و استقامت. آیا بهتر نیست مقایسه ای حتی کوچک بین جوانان ومردم زمان حال با آن گروه اندک مظلوم و شجاع کربلا انجام دهیم تا بگوئیم تاثیرات آنها بر این مردم چگونه بوده است آیا بزرگسالانی که زن و فرزند و تمام علایق دنیوی خود را رها کردند و عاشقانه به صف شهادت طلبان شتافتند. الگویی بجز حسین(ع) داشتند؟ جوانان برومندی که واژه جوانمردی و فتوت را از سرورشان آقا ابوالفضل(ع) یاد گرفته بودند چگونه دین خود را به رهبر و امام خویش به اثبات رساندند.
آنهائیکه حتی از پیدا شدن اجساد خود احتراز می کردند و می خواستند گمنام و بی نام و نشان در میان گل و لای های جزیره مجنون و یا کوههای سر به فلک کشیده کردستان دفن گردند. آیا حالات جوانانی که اینک نیز از تلویزیون می بینیم در شب حمله به دشمن با حالات شب قبل از شهادت حضرت علی اکبر(ع) و حضرت قاسم شباهتهایی ندارند؟ آیا این جوانان نیز کشته شدن در راه هدف و خداوند را اهلاء من العسل نمی دانند؟ آنهایی که شبهای قبل از عملیات با گریه و زاری و دعا از خدا رسیدن به وصال را خواستار بودند.
آیا حالات و احوال این مادران و زنان و خواهران که با مقاومت و صبر و همیاری خویش، با حضرت زینب(س) کمی مشابهت ندارد؟ آیاد ختران و زنانی که در ایام قبل از سقوط خرمشهر در کنار شوهران و برادران خویش اسلحه بر کف داشتند و یا مرهم بر زخم آنها می گذاشتند و نیز پشتیبانی آنها از رزمندگان شباهتهایی یه اوضاع و احوال زینب(س) ندارد؟
کمی به جلوتر می آییم شاید 8 سال دفاع مقدس در نظر بعضی ها در زمان و مکان مخصوصی اتفاق افتاده باشد ولی در زمانی نه چندان دور در آنطرف دریای مدیترانه در کشوری که اقوام مختلف با گرایشهای مختلف زندگی می کنند فقط یک گروه شیعی به نام حزب الله لبنان با استعانت از خداوند متعال و الگو گرفتن از رهبر شهید خود حسین بن علی(ع) تنواسته اند لرزه بر اندام گروه وحشی و خشن صهیونستها بیاندازند.
انها بعد از اخراج صهیونیستها از کشورشان در یک جنگ 33 روزه دنیا را به حیرت واداشتند در حالیکه تمام کشور های عربی که در طول دوران مختلف با رژیم غاصب صهیونیستی مقابله کرده اند همیشه دست از پا دراز تر شکست خورده و سرزمینهای خویش را به دست آنها سپرده اند. صحرای سینا در مصر و بلندی های جولان در سوریه ،قسمتی از خاک اردن شاهدان این مثال می باشند. تمام این مسائل مربوط به تاثیر گذاری تفکر عاشورا و محرم است که بحث بیشتر درباره انها در این مقال نمی گنجد.
حال که از تاثیرات عاشورا و تفکر عاشورائی در ابعاد دفاعی سخن به میان امد بهتر است کمی هم درباره ابعاد اجتماعی و اخلاقی که باید بر زندگی ما جاری و ساری باشد سخن به میان بیاوریم.
متاسفانه در سالهای اخیر با توجه به رسوخ فرهنگ غربی در کشور های مختلف و خود باختگی بعضی از کشورها و ملل درباره هویت خویش نقش مذهب کم رنگ تر شده و یا به نوعی تحت تاثیر عوامل تاثیر گذار فرهنگ وارداتی گردیده است.
این موضوع در کشور ما هم به چشم می خورد و ان هم نوعی سطحی نگری نثبت به مسائل مهمی همچون عاشورا و تفکر عاشورائی میباشد و عمق و جان مسئله متاسفانه دچار نوعی فراموشی شده است. همگان اعتقاد بر این یافته ایم که فقط گریه بر شهیدان عاشورا و محرم در جهت محترم شمردن راه انها کافی است و یاد کردن از انها را فقط در این دهه محرم بسنده کرده ایم. ایا کسانی که با رشادت و شهادت خود اینگونه بر تاریخ جهان تاثیر گذاشته اند فقط گریه می خواهند یا اینکه ما باید هدف اصلی قیام انها را بررسی و تحلیل کنیم؟ ایا این گروه اندک فقط برای اب جنگیدند؟ مگر در سرزمین خویش اب . نان و موقعییت نداشتند؟ و یا اینکه این گروه برای به دست اوردن قدرت چند روزه اینچنین به خاک و خون افتادند؟اگر چنین بود حتماً به حکمرانی یک منطقه نائل می شدند و ساکت و آرام در گوشه ای حکومت می کردند. آری هم و غم این گروه برای آب و نان و رسیدن به مسند حکومت نبود، بلکه ایشان با عمل خویش مکتب شیعه را برای همیشه بیمه کردند و چراغی افروختند که همیشه زمان روشنگر راه انسانهای واقعی گردیدند. آنها جمله اِن الحیات عقیده و الجهاد را به مفهوم کامل معنی نمودند.

حال وظیفه ما آیا گریه کردن بر آنهاست یا الگو قرار دادن تک تک آن شهیدان؟ آیا ما در زندگی روزمره خود تا چه حد از این تفکر تبعیت می کنیم؟ به مبارزه با استکبار و ظلم و ستم علیه ملتها چگونه فکر می کنیم؟ با امر به معرف و نهی از منکر چه دیدگاهی داریم؟ برای یاری ستمدیدگان چه فکری کرده ایم؟ آیا یار و یاور مظلومان جهان هستیم؟ در رابطه با اجرای اصول و فروع دین چه کرده ایم؟
اینها سوالاتی است که باید امروزه به آنها جواب داده و مقایسه ای با عملکرد خود و تفکرات شیعه داشته باشیم و از سوی دیگر هم جنبه های مثبت را از یاد نبرد.جامعه کنونی ما بعد از انقلاب اسلامی الگوی خود را بر اساس تفکرات شیعی و عاشورایی قرار داده است. مبارزه با کشورهای غاصب و ستمگر و قدرتهای زورگویی همچون امریکا و اسرائیل در راه سیاست های جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است. ایران امروز دیگر ایران زمان گذشته نیست که با اخم کردن یک وزیر خارجه امریکایی خود را ببازد. امروز در سایه تفکر زندگی یعنی عقیده و جهاد، کشورهایی همچون امریکا با شکست مواجه شده اند و چنان افتضاحی بر آنها مستولی گردیده است که گفتگو درباره آنها در این مقاله نیست .
امروزه ایران با حمایت از ستمدیدگان و محرومان جهان چشم و چراغ و امید محرومان کل جهان گردیده است. این کشور با وجود تحریم های بین المللی از سوی کشورهای مختلف توانسته است در عرصه های مختلف با پایداری و مقاومت و ابراز عقیده موفقیت هایی بدست آورد. روز با روز بر هزیمت و نابودی قدرتهای جهان افزوده می شود. در این میان در نظر بعضی ها ممکن است که تنگناهایی نیز وجود داشته باشد . مثلاً بساط عیش و نوش و خوشگذرانی و تجمل گرایی آنها به راه نباشد و یا مشکلاتی از قبیل گرانی و تورم و مسائل روز که ناشی از مشکل تراشی دشمنان نیز می باشد بوجود آید ، ولی باید به یاد داشته باشیم که مبارزه هزینه می خواهد و اگر تمام ملت بر این مشکلاتِ مبارزه آگاهی داشته باشند بزودی به نتایج مطلوب خواهند رسید.
ما به عنوان پیروان تفکر محرم و عاشورا امروز باید با الهام گیری از حرکت آن عزیزان در همه جنبه های زندگی خود بتوانیم به اهداف عالیه انسانی و اسلامی نائل گردیم. با شجاعت و مبارزه در راه عقیده و جانبازی و شهادت در راه اعتقادات خویش ، با دستگیری و حمایت از محرومین و ستمدیدگان ، با صبر و استقتمت در راه مبارزه، انشاءالله آینده روشنی در پیش روی ما خواهد بود.

تهیه و تدوین: فاطمه تجزیه چی
مرکز تبیان زنجان